Gemba, một thuật ngữ tiếng Nhật có nghĩa là “địa điểm thực tế”, và trong TPM / Lean, được hiểu một cách đơn giản là đi khảo sát hiện trường sản xuất sản phẩm hoặc nơi cung cấp dịch vụ cho khách hàng. Với nhận định hiện trường là nơi có thể nhìn thấy được các vấn đề lãng phí (muda, mura, muri) và cũng là nơi phát sinh các ý tưởng cải tiến (kaizen) tốt nhất. Một cuộc khảo sát hiện trường, Gemba walk, như vậy giống như khái niệm MBWA (Management By Walking Around) của các công ty Âu Mỹ, là một hoạt động đưa người quản lý đến với tuyến đầu sản xuất, cung ứng dịch vụ để phát hiện các lãng phí và tìm kiếm cơ hội để thực hành các cải tiến liên tục trong các hoạt động, chương trình Kaizen.
Ông Taiichi Ohno, được xem là người đề ra, phát triển khái niệm cũng như dẫn đầu trong việc áp dụng phương pháp Gemba này, là người sống và làm việc ở thế kỷ trước, sau cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 3 với sự tự động hóa máy móc thiết bị sản xuất bằng các bộ vi xử lý hoặc máy tính đơn lẻ. Có thể vì vậy mà Gemba của thời kỳ này dựa chủ yếu vào việc kiểm tra hiện trường “vật lý”: đến tận nơi, sờ tận tay, thấy tận mắt, nghe tận tai … Và khi các bộ vi xử lý, máy tính, chủ yếu hoạt động độc lập, cục bộ cho mục đích điều khiển các thiết bị này, thì việc đến kiểm tra thực tế tại hiện trường đã là yếu tố thành công then chốt (key success factor) giúp Gemba thành công ở nhiều công ty trong thời gian qua.
Thế nhưng, với sự phát triển nhanh chóng của các hệ thống SCADA (Supervisory Control And Data Acquisition – Hệ thống điều khiển giám sát và thu thập dữ liệu) cách đây khoảng 20 năm, MES (Manufacturing Execution System – Hệ thống điều hành sản xuất) cách đây khoảng 10 năm, cùng với sự phát triển mạnh mẽ của kỹ thuật IoT trong cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ 4 thời gian gần đây thì các Gemba Walk truyền thống sẽ dần kém hiệu quả khi hiện trường sản xuất dần vắng bóng công nhân vận hành do mức độ tự động hóa cao, các giá trị đo lường, giám sát, kiểm soát năng suất, chất lượng, quá trình … không còn hiển thị trên các đồng hồ cơ, màn hình HMI (human machine interface) độc lập tại chỗ mà đã được truyền về các phòng điều khiển tập trung (central control room), không chỉ tại nhà máy đó mà còn có thể về tổng công ty đặt ở một nước khác, châu lục khác!
Và như vậy, thời đại mới đã xuất hiện một loại hình kiểm tra hiện trường mới, khác với Gemba Walk truyền thống, đó là các ERP, MES hay QMS Walks. Trong các chuyến “đi dạo” này, các nhà quản lý chỉ cần cùng ngồi lại ở một phòng họp bất kỳ, dùng kết nối mạng để vào các hệ thống ERP, MES, QMS, … để kiểm tra hoạt động, phát hiện các lãng phí cũng như cơ hội cải tiến trong việc phân tích các thông tin và dữ liệu mà các hệ thống này cung cấp.
Hoạt động này, ngày nay, với các cơ sở dữ liệu lớn được thu thập từ các thiết bị, máy móc IoT, sao lưu lên điện toán đám mây, thì hoạt động kiểm tra này càng được hỗ trợ mạnh mẽ bởi các phần mềm ứng dụng khai thác quá trình (process mining), với các thuật toán chuyên biệt cho ngành khai thác dữ liệu (data mining), giúp phân tích nhật ký các sự kiện (event logs), các thông tin được ghi nhận, dữ liệu được đo kiểm, … từ đó người quản lý hiểu rõ hiện trạng và có thể dự đoán, dự báo xu hướng hoạt động của cả hệ thống.
Công ty của bạn đang áp dụng loại hình Gemba Walk nào?
– Huỳnh Minh Quang –
Vietnam World Class Manufacturing 
Bạn phải đăng nhập để bình luận.